Duman Tahliye Sistemleri

Duman tahliye sistemleri, yangın güvenliğinin en kritik bileşenlerinden biridir. Yangın sırasında oluşan duman, hızlı bir şekilde tahliye edilmediği takdirde, can kayıplarına ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir. Bu sistemler, yangın durumunda ortamda biriken dumanı ve zararlı gazları hızlıca dışarı atarak tahliye yollarının güvenli olmasını sağlar ve insanların güvenli bir şekilde tahliye edilmesine yardımcı olur.

Duman tahliye sistemleri, konut, ticari ve endüstriyel binalarda kullanılmaktadır. Mühendislik firmaları tarafından tasarlanan bu sistemler, yerel yönetmeliklere ve uluslararası standartlara uygun olarak, binaların güvenliğini artırmak için kritik bir çözüm sunar. Özellikle ASHRAE ve NFPA (National Fire Protection Association) gibi otoritelerin belirlediği standartlar, duman tahliye sistemlerinin tasarımı ve hesaplamaları için rehber niteliğindedir.

1. Duman Tahliye Sistemlerinin Temel İşlevleri

Yangın anında oluşan duman, yalnızca görüş alanını kısıtlamakla kalmaz, aynı zamanda zehirli gazlar ve yüksek sıcaklık içerir. Bu tür durumlarda duman tahliye sistemlerinin başlıca işlevleri şunlardır:

Zehirli gazların dışarı atılması: Yangın dumanı karbon monoksit (CO), karbon dioksit (CO2) ve çeşitli yanıcı gazlar içerir. Bu gazların hızla tahliye edilmesi, binadaki insanların zehirlenmesini önler.
Görüş mesafesinin korunması: Yangın sırasında yoğun duman, bina sakinlerinin tahliye yollarını bulmasını zorlaştırır. Duman tahliye sistemleri, dumanı tahliye ederek acil çıkış yollarının net kalmasını sağlar.
Yangın yayılımının önlenmesi: Duman tahliye sistemleri, yangının binanın diğer bölümlerine yayılmasını yavaşlatabilir. Dumanın hızla tahliye edilmesi, yangının kontrol altına alınmasını kolaylaştırır.
İtfaiye erişimini sağlamak: Yangınla mücadele eden ekipler, duman tahliye sistemleri sayesinde daha güvenli bir şekilde binaya girebilir ve yangını söndürebilir.

2. Duman Tahliye Sistemlerinin Türleri

Duman tahliye sistemleri, bina tasarımına, kullanım amacına ve büyüklüğüne göre farklı türlerde olabilir. Başlıca duman tahliye sistemleri şunlardır:

Doğal Duman Tahliye Sistemleri: Doğal hava akımlarından yararlanarak dumanı tahliye eden sistemlerdir. Çatıda veya duvarlarda bulunan havalandırma açıklıkları sayesinde dumanın dışarı çıkması sağlanır.
Mekanik Duman Tahliye Sistemleri: Fanlar ve hava kanalları kullanılarak dumanın zorla dışarı atıldığı sistemlerdir. Özellikle yüksek binalar ve büyük kapalı alanlar için uygundur. Mekanik sistemler, yangın algılandığında otomatik olarak devreye girer.
Basınçlandırma Sistemleri: Bu sistemler, yangın sırasında kaçış yollarını (merdivenler, koridorlar vb.) basınçlandırarak dumanın bu alanlara girmesini önler. Basınçlandırma sistemleri, özellikle yüksek katlı binalarda hayati öneme sahiptir.

3. ASHRAE ve NFPA Standartları

Duman tahliye sistemlerinin tasarımı ve hesaplanması, uluslararası standartlarla uyumlu olmalıdır. ASHRAE (American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers) ve NFPA (National Fire Protection Association), bu konuda en önemli standartları belirleyen kurumlardır.

a. ASHRAE Standartları

ASHRAE, duman kontrolü ve yangın güvenliği ile ilgili hesaplamalar ve mühendislik çözümleri sunar. ASHRAE 62.1 standardı, kapalı alanlarda hava kalitesi ve duman tahliyesi ile ilgili en önemli rehberlerden biridir. Bu standart, binalarda belirli bir hava değişim oranı önerir ve duman tahliye sistemlerinin kapasitesinin nasıl hesaplanacağını belirtir.

Hava Değişim Hızı Hesaplaması: Duman tahliye sistemlerinin kapasitesi, yangın sırasında ortamdaki hava değişim hızına bağlıdır. ASHRAE’ye göre, duman tahliye fanlarının genellikle 60 havalandırma döngüsü/saat olacak şekilde çalışması gerekir. Bu hesaplama, binanın hacmine ve yangın esnasında üretilen duman miktarına göre belirlenir.

Formül:

Bu formül, otopark, depo veya endüstriyel binalar gibi büyük hacimli alanlarda duman tahliye sistemlerinin kapasitesini belirlemek için kullanılır.

b. NFPA Standartları

NFPA, yangın güvenliği ve duman kontrolü konusunda kapsamlı standartlar sunar. NFPA 92, binalarda duman kontrol sistemlerinin tasarımı, kurulumu ve işletilmesi ile ilgili en önemli standarttır.

NFPA 92’ye Göre Duman Tahliye Kapasitesi Hesaplaması: NFPA 92, mekanik duman tahliye sistemlerinin minimum 20000 CFM kapasiteye sahip olması gerektiğini belirtir. Daha büyük binalar ve yüksek yangın riski taşıyan alanlarda bu değer artırılabilir.

Yangın Durumunda Basınçlandırma Hesaplaması: Yangın durumunda basınçlandırma sistemleri, kaçış yollarında dumanın birikmesini önlemek için kritik bir rol oynar. NFPA 92’ye göre, kaçış yollarındaki basınç farkı minimum 50 Pascal olmalıdır. Bu fark, dumanın tahliye edilmesi gereken bölge ile basınçlandırılmış kaçış yolu arasında olmalıdır.

4. Duman Tahliye Sistemlerinin Bileşenleri

Duman tahliye sistemleri, çeşitli bileşenlerden oluşur ve her biri sistemin etkin çalışması için hayati öneme sahiptir:

Egzoz Fanları: Dumanı binadan dışarıya atmak için kullanılan en önemli bileşendir. Mekanik sistemlerde fanlar genellikle yüksek kapasitede çalışır ve dumanın etkili bir şekilde tahliye edilmesini sağlar.
Sensörler: Yangını algılayan ve otomatik olarak duman tahliye sistemlerini devreye sokan dedektörlerdir. Duman, ısı ve karbon monoksit sensörleri, sistemin doğru zamanda çalışmasını sağlar.
Hava Kanalları: Dumanın binanın farklı noktalarından toplanarak dışarı atılmasını sağlayan kanallardır. Hava kanallarının tasarımı, binanın büyüklüğüne ve mimari yapısına uygun olmalıdır.
Duman Perdeleri: Dumanın belirli bir bölgede kalmasını sağlayan fiziksel bariyerlerdir. Yangın sırasında dumanın yayılmasını engelleyerek tahliye sürecini kolaylaştırır.

5. Enerji Verimliliği ve Duman Tahliye Sistemleri

Duman tahliye sistemleri, yalnızca yangın durumunda devreye giren sistemlerdir, bu yüzden sürekli çalışmazlar. Ancak sistemin tasarımında enerji verimliliği göz önünde bulundurulmalıdır. ASHRAE Standardı 90.1, enerji verimliliği konusunda yol gösterici bir standarttır. Bu standarda göre:

Duman tahliye fanları, yalnızca yangın durumunda çalıştırılmalıdır. Gereksiz enerji tüketimini önlemek için sistemler sensörlerle donatılmalı ve otomatik olarak devreye girmelidir.
Yüksek verimli fanlar ve motorlar kullanılarak, enerji tüketimi minimuma indirilebilir. Ayrıca, fanların ve hava kanallarının doğru boyutlandırılması da enerji tasarrufuna katkı sağlar.

6. Müşteri Odaklı Çözümler

Mühendislik firmamız, binalarda duman tahliye sistemlerinin tasarımı ve kurulumu konusunda geniş bir deneyime sahiptir. Projenin büyüklüğüne, kullanım amacına ve yangın riski taşıyan alanlara göre özel çözümler sunuyoruz. ASHRAE ve NFPA standartlarına uygun olarak tasarlanan duman tahliye sistemlerimiz, binanızın güvenliğini artırır ve enerji verimliliğini sağlar.

7. Sonuç

Seymenler Mühendislik olarak başta Bursa ve İstanbul olmak üzere Balıkesir, Yalova, Bilecik, Gebze, İnegöl gibi il ve ilçelerde ihtiyacınız olan duman tahliye sistemlerinin mühendislik olarak projelendirilmesi ve uygulaması konusunda sahip olduğumuz teknik kabiliyet, deneyim ve mühendislik bilgisi ile siz müşterilerimize en iyi hizmeti ve yaklaşımı sunmaktayız. Teknik bir alanda iş yaptığımız için ihtiyacınız olan güvenilir çözüm ortağı konusunda herkesin anlayabileceği tarzda çözümler üretmek ve bunu haraket geçirmek önceliğimiz. Duman tahliye sistemleri konusunda sormak istediğiniz her türlü konu ve danışma için ücretsiz keşif ve iletişim, mail yada telefon aracılığıyla sağlayabilirsiniz.